Tasarım Tescili İle Faydalı Model Tescili Arasındaki Farklar

Endüstriyel tasarım tescili

Tasarım tescili, tasarım sahibinin izni olmaksızın ürünün; üretilmesini, kullanılmasını, piyasada yer almasını, kısaca ticari amaçla her türlü kullanımını ve satımını önleyerek tasarımın koruması sağlamaktadır. Bu tescil ile tasarım yasal bir koruma altına girerek tasarımın getirilerinin mümkün mertebe devam ettirilebilmesini amaçlayarak tasarım sahibinin haklarını koruma altına almaktadır.                                                                                                      Tasarım tescil belgesi ürünün görselliğini koruyan bir belgedir. Faydalı model tescilinin aksine, ürünün markasından ve çalışma sisteminden ayrı olarak sadece şekli yani görselliği korur. Ürünün fotoğrafı çekilerek fotoğrafta gözlemlenen görsel özellikler yazıya dökülür ve böylelikle ürünün tarifnamesi yazılır. Tasarım tesciline başvurabilmek için ürünün fotoğrafı ve tarifnamesi belirtilen şartlara uygun olmalıdır. Şartlar tam olduğu takdirde müracaat gerçekleşir. Görsel-Şekilsel inceleme ve bülten itiraz sürelerine takılmayan başvuruların 5 yıllığına tescili sağlanmış olur. Bu 5 yıllık sürenin sonunda yenileme ücretinin de yatırılması şartıyla tescilin yenilenebilmesi mümkündür. Ancak bu tescil,  ürünü en fazla 25 yıla kadar koruyabilir. 25 yılın sonunda ürün kamuya mal olur.                                                       Yalnızca tescilli ürünlerin Endüstriyel Tasarımlar Kanunu ile koruma altına alınabileceği; Tescilsiz tasarımların, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nun Haksız Rekabet Hükümlerine göre korunacağı ise unutulmamalıdır.

Faydalı model tescili

Faydalı model, sahiplerine koruma sağlayan bir sınai mülkiyet hakkıdır. Belgenin avantajı, patentle kıyaslandığında daha masrafsız ve hızlı elde edilebilmesidir. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin buluş ve yenilikçi yöntemlerinin başkaları tarafından kopyalanması tehlikesine karşı faydalı model belgesinin sağlayacağı korumanın oldukça önemlidir.                 Bu tür tescilde ürünün görselliğinden-şeklinden bağımsız olarak ürünün faydalı özelliği, diğer bir deyişle çalışma sistemi veya sağladığı avantajlar ve kolaylıklar koruma altına alınır. Faydalı model tesciline müracaat ederken Müracaat dosyası hazırlanır. Bu dosyada; Ürünün kullanıldığı alan, piyasadaki diğer ürünlerden ayırt edici özellikleri ve ne gibi kolaylıklar sağladığı anlatılır. Teknik çizim yöntemiyle ürünün parçaları numaralandırılır ve çalışma şekli, uzmanın anlayacağı şekilde hazırlanır. Belgelerin uzmanlar tarafından patent diline çevrilmesiyle faydalı model dosyası müracaata uygun hale gelir. Endüstriyel tasarım tescilinde olduğu gibi burada da tarifname hazırlanır. Faydalımodel tarifnamesinin delinmeyecek şekilde hazırlanması oldukça önemlidir. Faydalı model belgesi 10 yıllık bir koruma sağlar ve bu süre uzatılamaz. Sürenin geçmesiyle birlikte ürün kamuya mal olur. Önemi nedeniyle belirtmek gerekir ki, bir ürünün hem faydalı model tesciline, hem de Endüstriyel tasarım  tesciline aynı anda konu olabilmesi olanaklıdır.

Zeynep ARTAGAN
Stajyer Avukat